Strona startowa

Chodzi bowiem o wpuszczenie widma do siebie, o wzięcie odpowiedzialności za jego nawiedzenie, którego źródłem jesteśmy...

M. A. Michalski, „Choroba i środowisko...”

Mateusz Adam Michalski

O mnie

Jestem studentem Polonistyki antropologiczno-kulturowej na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 2022 roku ukończyłem Filologię polską na Uniwersytecie Gdańskim. Od ponad dwóch lat pełnię funkcję sekretarza redakcji naukowego periodyku „Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne”.


Już na początku mojej drogi naukowej interesowała mnie negatywność, w szczególności zaś doświadczenie utraty oraz związanej z nią żałoby. Pod koniec studiów pierwszego stopnia moja uwaga coraz częściej kierowała się w stronę psychoanalizy i teorii filozoficznej Jacquesa Derridy. W związku z tym zacząłem zwracać się ku widmontologii, którą wykorzystuję do badania fantomowych form obecności w polskiej prozie najnowszej.


Obecnie pracuję nad projektem ekowidmontologii łączącym w sobie widmontologiczną filozofię podmiotowości z najnowszymi teoriami humanistyki środowiskowej.

Prace

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media, nr 16 (2021)

Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne, nr 14 (2022)

Humanistyka i Przyrodoznawstwo,

nr 29 (2023)

Projekt

Ekowidmontologiczna strategia lektury pozwala na połączenie wielkich kategorii, jak klimat czy środowisko, ze skrajnie jednostkową perspektywą. Pokazuje jak lokalność zostaje uwikłana w „hiperobiekty”, a te nieustannie wpływają na podmiot poprzez drobne zmiany czy mikro-skopijne pęknięcia i rozsunięcia w tkance rzeczywistości „Ja”, pozostawiając ledwie widoczny ślad swojej działalności. Ekowidmontologia ukazuje wieloaspektowość i chropowatość relacji między człowiekiem a biosferą oraz jej dialektyczny charakter. W tym sensie nie tylko uwidacznia wpływ przyrody na człowieka, będącego zawsze jej częścią, lecz także ingerencję tego, co ludzkie w nie-ludzkie. Równocześnie ekowidmontologia ujawnia wachlarz reakcji i strategii obronnych podejmowanych przez nowoczesne „Ja” w obliczu naocznych zmian – lokalnych i ponadlokalnych – klimatu...

M. A. Michalski, Ekowidmontologia..., s. 60.

Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne, nr 15 (2022)

Projekt

Rozbitkowie 2019 – fot. Miasto Gdańsk

Ekowidmontologia, oprócz literaturoznawczych zastosowań, może stanowić także narzędzie do interpretacji sztuki współczesnej. Dobrym tego przykładem jest instalacja autorstwa Czesława Podleśnego, która pojawiła się w 2019 roku w stoczni mojego rodzinnego miasta – Gdańska. Przestrzeń ta jest ściśle związaną z przemysłem, postępem, wyzyskiem natury. To także miejsce nieustannie przypominające o zależności i trudnej relacji człowieka ze światem nie-ludzkim. Projekt Podleśnego, zbudowany przy pomocy nieużywanych od wielu lat resztek maszyn, przypomina o zaśmieceniu tej przestrzeni, jej historii oraz potencjalnej przyszłości. Pomimo lokalnego charakteru instalacji artyście udało się uchwycić globalny problem katastrofy klimatycznej. Człekokształtne maszyny/cyborgi ewokują przeszłość człowieka jako historię postępu kosztem wyniszczaniu ekosystemów oraz możliwą przyszłość naszej planety i gatunku ludzkiego. Sytuacja odbioru dzieła, na którą afektywnie oddziałuje przestrzeń starej stoczni, rozbija linearną czasowość – widmo przeszłej przemocy wobec przyrody oraz przyszłej zagłady życia jakie znamy, zmusza do konfrontacji z tym, co traumatyczne i budzące lęk.

Dane kontaktowe

Adres

ul. Gołębia 16

30-007 Kraków, Polska

Adres e-mail

mateusz.1.michalski@student.uj.edu.pl

Profil

Academia.edu

Profil

Orcid.org